Zabawy słowne i ruchowe dla dzieci od 0 do 3 lat!

Gdy urodziła się moja starsza córka, wiele razy zastanawiałam się jak mogę się z Nią bawić. Do głowy przychodziły mi zabawy w stylu „Idzie raczek, nieboraczek…”, „Kosi, kosi łapci” oraz „Akuku” (o tej zabawie więcej pisałam TUTAJ). Czy jednak niemowlę nie jest za małe? Czy dziecko powyżej roku nie jest za duże na takie aktywności? Zadawałam sobie różne pytania. Teraz jestem bogatsza w wiedzę i doświadczenie, których wtedy nie miałam – jednak zabawy muzyczne, słowno-ruchowe nigdy nie były moją mocną stroną ?. W taki o to sposób powstały poniższe zabawy słowne i ruchowe dla dzieci od 0 do 3 lat!

Na Instagramie poznałam Kreatimo. Monika Bednarek jest pedagogiem specjalnym, terapeutą pedagogicznym oraz terapeutą wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Prowadzi indywidualne zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju dziecka i grupowe zajęcia dla każdego maluszka, który ma ochotę razem z rodzicem poznawać świat wszystkimi zmysłami. Na Instagrame urzekły mnie Jej filmiki, na których bawią się razem z córką, śpiewają i pokazują. Poprosiłam Monikę o propozycje zabaw słowno-ruchowych dla małych dzieci.

Zabawy dla dzieci w wieku 0-1

Ręka, ręka, noga, noga…

Kładziemy malucha na plecy tak, aby mógł obserwować naszą twarz. Bierzemy jakiś masażer (gąbeczkę, materiał, którego dziecko nie zna) i dotykamy części ciała wymienionych w wierszykiem.

Ręka, ręka, noga, noga, brzuszek, szyja, cała głowa – powtarzamy dotykanie ze zmianą formy wypowiedzi – mówimy wierszyk szybciej, wolniej, głośno, cicho, udając jakieś głosy.

Maluchy mają naturalną predyspozycję do poszukiwania i obserwowania twarzy to taka banalna czynności ale ma niesamowity wpływ na rozwój społeczny dziecka. Poza tym jest elementem diagnostycznym. Jeżeli maluch nie skupia się na naszej twarzy tylko omiata ją wzrokiem i taki stan utrzymuje się do 12 m. życia, powinien być to sygnał do wzmożonej obserwacji dziecka. Dzięki tej zabawie wspomagamy także świadomość ciała dziecka oraz budujemy relacje, tak ważne na tym pierwszym etapie rozwoju.
Paluszek zginam…

Dzieci, które samodzielnie nie siadają kładziemy na plecach. Dzieci, które samodzielnie się przemieszczają przybierają wygodną dla siebie pozycję. Zaczynamy mówić wierszyk, pokazując różne części ciała. W przypadku starszych maluchów (powyżej 10 miesięcy), możemy je motywować do zamiany ról (wtedy to dzieci pokazują części ciała u rodziców).

Paluszek zginam, paluszek prostuje, paluszkiem oko (ucho, kolano, brzuch, głowę, nogę itd.) pokazuję.

Cele tej zabawy są podobne, co w poprzedniej – budujemy świadomość ciała dziecka, uczymy naśladownictwa oraz budujemy relacje.
Pierwszy paluszek złapię…

Pierwszy paluszek złapię, drugi lekko podrapię,
trzeci uściskam czule, czwarty rączką otulę,
piąty pomasuję i rączkę pocałuję.

Zabawy paluszkowe w przypadku niemowlaków mają na celu zbudowanie relacji i nawiązanie interakcji z rodzicem. Budują także świadomość ciała malucha. W przypadku dzieci 3-4 miesięcznych są świetnym ćwiczeniem na aktywizację dłoni i jej otwieranie.

Dodam od siebie, że my w ten sposób bawiliśmy się również wskazując na palce stóp.
Tu jest ręka… FILM

Dzieci, które samodzielnie nie siadają kładziemy na plecach. Dzieci, które samodzielnie się przemieszczają przybierają wygodną dla siebie pozycję. Korzystamy z masażera lub używamy ręki. Masujemy dziecko tak jak zaprezentowano to na filmie.

Tu jest ręka, tu jest noga, tu jest brzuch a tu głowa, tu jest ręka, tu jest noga, tu jest brzuch a tu głowa.

W przypadku starszych dzieci możemy zaproponować zamianę ról.

Dzięki temu oprócz świadomości ciała i budowania relacji uczymy naśladownictwa i orientacji w schemacie ciała innej osoby.

Zabawy dla dzieci w wieku 1-2

z muzyką

Jeżeli maluch samodzielnie nie chodzi bierzemy go na ręce, starsze dzieci przemieszczają się same. Gdy gra muzyka tańczymy z dzieckiem, gdy muzyka milknie stajemy bez ruchu.

Dzieci bardzo lubią tego typu aktywności, uczą się wtedy reakcji na sygnał, doskonalą swoje skupienie uwagi, usprawniają percepcję słuchową lokalizując źródło dźwięku. Poza tym to banalna zabawa dla każdego, która przy okazji pozawala budować relacje. Świetnie sprawdza się podczas zabaw z rodzeństwem. Wybraną muzykę możemy wyciszać lub porobić pauzy w specjalnym programie.
Ręce w górę i machamy…

Stajemy naprzeciwko dziecka w przypadku chodzącego i pokazujemy te czynności, dając czas maluchowi na naśladowanie.

Ręce w górę i machamy, udajemy, że latamy. Podskok w górę startujemy i kucamy lądujemy. Powtarzamy zabawę w różnym tempie.

Głównym kanałem nauki dzieci jest naśladownictwo ale tej aktywności i skupienia uwagi na naszych działaniach także trzeba dzieci nauczyć. Ta zabawa sprawia, że dziecko przy okazji musi nas obserwować, co buduje relacje. Naśladując ruchy aktywizuje motorykę małą i dużą oraz doskonali swoją świadomość ciała. Ćwiczy równowagę i koordynację. Uczy się także reakcji na słowa/polecenie. Trudniejszą wersją dla starszych może okazać się mówienie wierszyka bez naszej reprezentacji ruchowej, wtedy dziecko samo musi wykonać ruch. Następnym etapie może być zamiana ról, gdzie to dziecko pokazuje co mamy wykonać.

W przypadku dziecka samodzielnie siedzącego, ale jeszcze nie chodzącego możemy tę zabawę odbyć na dwa sposoby.

Sposób 1. Bierzemy dziecko na ręce, przodem do świata stajemy najlepiej nad lustrem i podnosimy dziecko na rękach zgodnie z wierszykiem: „ Dziecko w górę i bujam udajemy, że latamy, podskok w górę (Unosimy malucha w górę) startujemy i kucamy (Kucamy razem z dzieckiem) lądujemy.
Sposób 2. Dziecko siedzi a my wykonujemy ruch jego rączkami albo sami- prezentując maluchowi: „ Ręce w górę i machamy, udajemy, że latamy, podskok w górę (unosimy ramiona do góry) startujemy i schylamy (dłonie idą do kostek) lądujemy”.
Bzzzzz, bzzzzzzzz, bzzzzzzzzzz…

Naśladujemy dłonią lot owada, unosząc ręce do góry i kręcąc nadgarstkami mówimy:

Bzzzzz, bzzzzzzzz, bzzzzzzzzzz
Lata mucha dookoła,
Bzzzzz, bzzzzzzz, bzzzzzz
Czy to mucha, czy to pszczoła,
Bzzzzzz, bzzzzzzzzz, bzzzzzzzz
Ani pszczoła, ani muszka,
Bzzzzz, bzzzzzzzz, bzzzzzzz
Tylko osa łakomczuszka

Lata koło Twojego (uszka, brzuszka itd.)Używając onomatopei, czyli wyrażeń dźwiękonaśladowczych w tym przypadku bzzzzz, bzzzzzzz jest wspomaganiem mowy dziecko w trakcie zabawy. Ruch ręką (im bardziej rozmachowy tym lepiej) wspomaga koordynację ruchową, aktywizuje obręcz barkową, wspomaga rozwój ruchowy dziecka. Poza tym ćwiczymy naśladownictwo i budujemy świadomość ciała. Kolejny wariant zabawy to zamiana z dzieckiem, które to ma pokazywać na końcu części ciała u rodzica/opiekuna.

Zabawy dla dzieci w wieku 2-3

Tra ta tam…

Powtarzamy ruchy wypowiadając wierszyk:

Tra ta tam.
Tra ta tam.
Moja trąbka głośno gra ( udajemy ruch rąk przy twarzy tak jakbyśmy grali na trąbce).
Bam,bam, bam.
Bam bam, bam,
Teraz na bębenku gram (Dziecko uderza się po brzuszku).
Niech mój koncert trwa i trwa.
Bam, bam, bam. (dziecko uderza się dłońmi po brzuszku).
Tra ta, tam ( naśladuje ruch grania na trąbce).

Z książki: Zabawy słowno – ruchowe z niemowlakami

Dostępna TUTAJ

Dzieci w tym wieku lubią być kreatorami swoich zabaw. Zaprezentuj sposób pokazywania ale pozwól na indywidualną interpretację ruchów dziecka. Celem jest powtarzanie wyrażeń dźwiękonaśladowczych i ruch. Dzięki temu dziecko wspomaga percepcję słuchową, motorykę dużą oraz doskonali mowę czynną. W przypadku starszych dzieci uczymy ich całego wierszyka nie tylko wyrażeń.
Malutki pajączek… FILM

Dzieci w tym wieku można uczyć już prostych wierszyków, wspomagając tym samym ich rozwój mowy, naśladownictwo. Bawimy się z dzieckiem ucząc go wierszyka tak, aby w przyszłości mogło samo mówić wierszyk z pokazywaniem.

Malutki pajączek na Twojej rączce był,
Nagle przyszedł deszcz i w dół pajączka zmył.
Wyszło słoneczko deszcz wysuszyło wnet, malutki pajączek po rączce Twojej wszedł – ruchy takie jak na nagraniu.
To jest taka gra…

Rozwój mowy to nie tylko mówienie ale także ruch. Uwarunkowane jest to bliskim umiejscowieniem struktur w mózgu odpowiedzialnymi za ruch i mowę. Dzięki tej zabawie dziecko ma okazję wspomagać motorykę dużą a tym samym pośrednio wspomagać mowę.

To jest taka gra,
Zrób dokładnie to, co ja (jedna osoba pokazuje ruch, druga naśladuje),
Wszystko dobrze powtórzyłeś, na oklaski zasłużyłeś.